ProRail zorgt voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het Nederlandse spoorwegnet. De werkzaamheden die gericht zijn op het in standhouden van de functionaliteit van het spoor tegen afgesproken kwaliteitsniveaus betreft activiteiten zoals groot en klein onderhoud, beheer en vervangingen. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat bekostigt deze werkzaamheden uit de zogeheten 'EOV-gelden'. Daarnaast voert ProRail voor het ministerie en derden werkzaamheden uit die gericht zijn op het aanbieden van extra functionaliteit, zoals extra haltes en frequentieverhoging. In deze gevallen wordt gesproken over functiewijziging / investeringsprojecten, dit bekostigt het ministerie uit de zogeheten 'aanleg-gelden'. Ook verdelen we als onafhankelijke partij de ruimte op het spoor en regelen we al het treinverkeer. Voor het gebruik van het spoor door de vervoerders ontvangt ProRail gebruiksvergoedingen. ProRail is tevens netbeheerder en in die hoedanigheid verantwoordelijk voor het transport van elektriciteit over het net.

Ten opzichte van 2023 zien we in 2024 een stijging van 17% (geschoond van indexatie) in het totaal van de uitgevoerde activiteiten/het productievolume.

De investeringsprojecten die wij uitvoeren resulteren uiteindelijk in nieuwe activa op onze balans. De aanleg-gelden die hiertoe worden aangewend worden afgerekend naar de balans en staan tegenover deze investeringen in activa. De aanleg-gelden zijn zichtbaar onder de kort- en langlopende schulden als investeringsbijdrage. In 2024 werd via onder andere onze investeringsprojecten voor € 1,5 miljard (2023: € 1,3 miljard) geïnvesteerd in materiële vaste activa, waarvan € 1.309 miljoen (2023: € 1.063 miljoen) is gefinancierd vanuit de Rijksoverheid en € 186 miljoen (2023: € 203 miljoen) gefinancierd door derden, zoals provincies en gemeenten.

Voor wat betreft het onderhoud en beheer is de productie in 2024 bijna volledig verlopen conform planning en binnen de daarvoor beschikbare middelen.

Voor zowel de functiewijzigings- als functiehandhavingsprojecten kent de realisatie ten opzichte van de geplande productie verschillende afwijkingen, zoals verschuivingen in de tijd of scope van projecten maar ook prijseffecten. Voorbeelden van de verschuivingen in tijd voor 2024 zijn bijvoorbeeld het moeten doorschuiven van werkzaamheden gerelateerd aan ICT investeringsprojecten en het doorschuiven van werkzaamheden inzake het afwijkingsvrij maken van een aantal PGO gebieden naar 2025. Anderzijds kennen we bijvoorbeeld ook verschuivingen naar 2024 doordat het werk sneller gerealiseerd kon worden, dit was het geval voor een deel van de werkzaamheden ERTMS. Prijseffecten zoals bijvoorbeeld aanbestedingsresultaten of hogere kosten door prijspeil 2024 komen tot uiting in onze winst- en verliesrekening en worden verrekend met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat middels de egalisatiereserve.

Op hoofdlijnen ziet de winst- en verliesrekening 2024 er als volgt uit:

* In 2024 zijn de onderdelen ten aanzien van marktspanning en PGO niet toegekend middels de wijzigingsbeschikking. Het totaalbedrag van het niet beschikte deel bedraagt € 42 miljoen en zullen naar verwachting na vaststelling van de jaarrekening worden verrekend middels de subsidievaststelling 2024. Gecorrigeerd voor de niet beschikte bedragen is het resultaat 2024 € 72 miljoen positief.
Voor 2023 was in verband met de onzekerheden ten aanzien van de prijsontwikkelingen gedurende dat jaar, in tegenstelling tot voorgaande jaren, niet vooraf het volledige bedrag voor prijsindexatie van € 51 miljoen toegekend in de (wijzigings-)beschikking. Als gevolg hiervan was niet het volledige indexatiebedrag verantwoord in de opbrengsten, wat het uiteindelijke resultaat negatief heeft beïnvloedt. Na vaststelling van de jaarrekening is dit bedrag via de egalisatiereserve verrekend. Dit gold ook voor het prijseffect gerelateerd aan de noodzakelijke verlengingen van de PGO-contracten, becijferd op € 25,7 miljoen. De beide bedragen (in totaal € 77 miljoen) zijn verrekend middels de subsidievaststelling 2023. Gecorrigeerd voor de niet beschikte bedragen was het resultaat 2023 € 3 miljoen negatief.

Voor wat betreft het exploitatiegedeelte realiseerde ProRail in 2024 bedrijfsopbrengsten van € 1,9 miljard (2023: € 1,6 miljard) onderverdeeld naar:

• • exploitatiebijdragen van de Rijksoverheid €1.268 miljoen (2023: € 1.083 miljoen);

  • gebruiksvergoeding € 421 miljoen (2023: € 376 miljoen);

  • overige netto-omzet € 50 miljoen (2023: € 47 miljoen);

  • geactiveerde productie € 145 miljoen (2023: € 137 miljoen);

  • overige bedrijfsopbrengsten € 6 miljoen (2023: € 6 miljoen).

De bedrijfslasten bestaan grotendeels uit 'apparaatskosten' en 'kosten van uitbesteed werk en overige externe kosten'. In 2024 bedragen de 'kosten van uitbesteed werk en overige externe kosten' € 1.134 miljoen (2023: € 1.062 miljoen). Deze kosten houden onder andere verband met infrastructurele kosten, kosten van inspecties en onderzoek, ICT-diensten en overige kosten die uitbesteed zijn. De hierboven vermelde cijfers dienen in samenhang met de jaarrekening en toelichting daarop bezien te worden, voor nadere toelichting verwijzen wij derhalve naar de jaarrekening.

ProRail kent in de jaarrekening de volgende categorieën financiële instrumenten: handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te betalen posten. De primaire financiële instrumenten dienen ter financiering van de operationele activiteiten of vloeien direct uit deze activiteiten voort. Het beleid van ProRail is om niet te handelen in financiële instrumenten. ProRail maakt geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten (derivaten). De solvabiliteit van ProRail bedraagt ultimo 2024 7,25% (2023: 7,51%); de liquiditeit bedraagt ultimo 2024 0,76 (2023: 0,76). Dit zijn voor ProRail gewenste ratio’s, passend bij de aard van de activiteiten en de wijze van financiering. Het vermogen van ProRail bestaat voornamelijk uit ontvangen investeringsbijdragen van de Rijksoverheid en derden ten behoeve van de financiering van (im)materiële vaste activa.