Materialiteitsanalyse

Door middel van een materialiteitsanalyse inventariseren wij minimaal één keer per drie jaar welke duurzaamheidsthema’s materieel zijn voor ProRail en onze stakeholders. De impact en relevantie van de materiële thema’s worden samengevat in de materialiteitsmatrix. Wij streven ernaar om de materialiteitsmatrix niet slechts eens per drie jaar, maar jaarlijks te beoordelen op basis van algemene signalen uit de organisatie, vanuit onze stakeholders en vanuit de maatschappij.

Organisaties die rapporteren onder de GRI standaarden, gepubliceerd op of na 1 januari 2023, moeten rapporteren volgens de 'GRI Universal Standards 2021'. Wij hebben voorheen in overeenstemming met de ‘GRI Universal Standards 2016’ op ‘Core level’ gerapporteerd. In de Standards 2021 is de ‘Core level’ optie komen te vervallen. Hiervoor in de plaats is de optie ‘With reference’ in werking gesteld, wat inhoudt dat gerapporteerd wordt in lijn met geselecteerde onderdelen van de GRI standaarden. In jaarverslag 2023 rapporteren wij volgens de optie 'With reference'.

Ontwikkelingen wet- en regelgeving

Op dit moment zijn er veel verschillende rapportagestandaarden die gebruikt worden om te rapporteren over Environmental, Social & Governance (ESG). Deze grote verscheidenheid aan standaarden is een van de redenen waarom de Europese Commissie een nieuwe richtlijn in het leven heeft geroepen, die verplicht wordt voor grote ondernemingen: de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD). Het is de bedoeling dat de CSRD ervoor zorgt dat – op termijn – alle duurzaamheidsrapportages van de grote ondernemingen van hetzelfde niveau zijn.

De richtlijnen van de CSRD omvatten verschillende onderwerpen met betrekking tot duurzaamheid, zoals o.a. strategie, KPI’s, doelen, rol van het management, risico’s, en ketenafhankelijkheden. De informatie hierover zal belicht worden vanuit twee invalshoeken, de zogeheten dubbele materialiteit: de impact die de onderneming heeft op haar omgeving en de impact van de omgeving op de onderneming. Over bovengenoemde onderwerpen moet worden gerapporteerd in het bestuursverslag.

Alle organisaties die in scope van de EU CSRD vallen, waaronder ProRail, moeten ook gaan rapporteren in lijn met de EU Taxonomy vanaf het moment dat de CSRD in werking treedt. De EU Taxonomy verplicht organisaties in scope om te rapporteren welke economische activiteiten “taxonomy-eligible” en “taxonomy-aligned” zijn. Organisaties moeten rapporteren in welke mate hun activiteiten bijdragen aan de volgende zes doelen: 1) climate change mitigation, 2) climate change adaptation, 3) protection of water and life in water, 4) transition to a circular economy, 5) pollution prevention, 6) protection and restoration of biodiversity and ecosystems.

Deze ontwikkelingen inzake wet- en regelgeving gaan ook impact hebben op de rapportage van ProRail. Vanaf boekjaar 2025 zijn wij verplicht in lijn met de ESRS (European Social Responsibility Standards) en de EU Taxonomy te rapporteren.

In het licht van deze ontwikkelingen op de rapportagevereisten hebben wij gedurende 2023 verschillende activiteiten ondernomen. Zo hebben we een implementatieplan richting jaarverantwoording 2025 onder CSRD opgesteld. Hiermee wordt onder andere de organisatie breed geïnformeerd over de concrete invulling en impact voor ProRail van de vereisten uit deze regelgeving. Daarnaast zijn de eerste stappen gezet om een multidisciplinair team samen te stellen en zijn een aantal eigenaren van materiele thema’s inmiddels actief betrokken in de verdere uitwerking van het plan. In 2024 zal onder andere een gedetailleerde impactanalyse uitgevoerd worden, waar onze afdeling Corporate Audit ook in zal ondersteunen. De uitkomsten hiervan zullen de verdere vervolgstappen in het implementatietraject bepalen, zodat we tijdig aan de nieuwe rapportageverplichtingen kunnen voldoen.

Vanwege deze veranderende wet- en regelgeving inzake rapportage over duurzaamheid hebben wij er als organisatie voor gekozen om in 2023 geen herijking uit te voeren van de materialiteitsanalyse, maar te volstaan met een interne beoordeling van de materialiteitsmatrix 2022. De weergave van de relevantie van de thema’s van ProRail achten wij nog representatief voor het jaar 2023 en is dus overgenomen in de materialiteitsmatrix 2023.

Materialiteitsmatrix en de thema’s van 2023

De matrix geeft een overzicht van de mate van belang van alle materiële thema’s voor de stakeholders (y-as), afgezet tegen het belang van deze thema’s voor ProRail (x-as). De thema’s in de rechterbovenhoek hebben hierbij topprioriteit. De materiële thema’s van 2023 vertegenwoordigen zo volledig mogelijk het spectrum van maatschappelijke en duurzaamheidsissues waar ProRail mee te maken heeft en sluiten aan bij de rapportage volgens Global Reporting Initiative (GRI). Sommige thema’s zijn vanwege de grote reikwijdte in de toelichtingen opgesplitst in sub thema’s.

1. Spoorveiligheid

Veilige werkomgeving: onze eigen medewerkers, onze opdrachtnemers en vervoerders kunnen rekenen op veilige werkomstandigheden op en rond het spoor.
Veilig reizen op het spoor, stations en emplacementen: reizigers en verladers moeten kunnen rekenen op veilige infrastructuur en verkeersleiding over het spoor en op veilige en toegankelijke stations en emplacementen.
Veilige leefomgeving: voor de samenleving en omwonenden van het spoor draagt ProRail de verantwoordelijkheid om te zorgen voor een veilige leefomgeving rond het spoor met aandacht voor sociale veiligheid en verkeersveiligheid.
Cybersecurity: digitalisering brengt het risico met zich mee dat op afstand onrechtmatig toegang wordt verschaft tot de digitale omgeving en systemen. Voor ProRail zou dit grote gevolgen kunnen hebben voor de betrouwbaarheid en de veiligheid van de diensten. ProRail draagt zorg voor gedegen beveiliging van de digitale omgeving en systemen om onrechtmatige toegang te voorkomen.

2. Punctueel en Betrouwbaar spoor

Dit thema is onder te verdelen in twee subthema’s die nauw met elkaar zijn verbonden.

Punctueel spoor: ProRail wil dat reizigers en goederen op de geplande tijd aankomen op hun bestemming.
Betrouwbaar spoor: hier staat leveringszekerheid centraal: de levering van beschikbare treinpaden garanderen en treinen laten rijden volgens de geplande dienstregelingen. Door goed en preventief onderhoud proberen we verstoringen zoveel mogelijk te voorkomen. Als zich verstoringen voordoen, zetten we ons in om de afhandeling te versnellen en de impact voor onze stakeholders te beperken. We handelen zo betrouwbaar mogelijk door voorspelbaar in informatiebehoeften te voorzien.

3. Capaciteit

Capaciteit: de vraag naar vervoer per trein groeit sterk voor zowel reizigers als goederen. Om deze vraag te faciliteren vergroten wij de capaciteit op het spoor en de stations en optimaliseren wij de benutting hiervan. Waar nodig breiden we de capaciteit uit met infrastructurele aanpassingen.
Intermodaliteit: samen met partners van andere modaliteiten spelen we optimaal in op de deur-tot-deur vervoersvraag.

4. Betaalbaar spoor

ProRail staat voor de uitdaging om zo efficiënt mogelijk waarde te creëren voor de stakeholders. Van belang is geld te investeren daar waar dit het meeste oplevert voor ons netwerk en om ons werk zo efficiënt mogelijk uit te voeren.

5. Innovatieve oplossingen en ontwikkelingen

ProRail werkt aan innovatieve oplossingen die nodig zijn voor de realisatie van meer spoor- en stations-capaciteit, betere prestaties en een duurzamer en kostenefficiënter spoor.

6. CO2-voetafdruk

Dit thema is onder te verdelen in vier subthema’s:

Duurzame energie: klimaatverandering is een wereldwijd probleem. ProRail draagt bij aan de verlaging van CO2-uitstoot door zoveel mogelijk duurzame energie in te kopen en waar mogelijk zelf op te wekken.
Energieverbruik: ProRail heeft invloed op het eigen energieverbruik en op dat van treinen en streeft naar reductie hiervan om bij te dragen aan verlaging van de CO2-uitstoot.
Duurzaam/circulair materiaalgebruik: ProRail stimuleert duurzaam/circulair materiaalgebruik bij aanbestedingen en draagt hiermee bij aan verlaging van de CO2-uitstoot.
Modal-shift: ProRail stimuleert meer gebruik van (inter)nationale treinen in plaats van de (vracht)auto en het vliegtuig om bij te dragen aan de klimaatdoelen van Parijs.

7. Klanttevredenheid en reputatie

Jaarlijks doet ProRail onderzoek naar de klanttevredenheid en de reputatie onder vervoerders, spoorpartners, overheden, omwonenden, treinreizigers en eigen medewerkers.

8. Bevlogen ProRailers

Als werkgever hecht ProRail veel waarde aan tevreden en vitale medewerkers door ze eigenaar te laten zijn van hun eigen loopbaan en ontwikkeling. ProRail investeert in de medewerkers met goede primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden en de mogelijkheid om trainingen en opleidingen te volgen.

9. Diversiteit en gelijke kansen

ProRail staat voor gelijke behandeling en gelijke kansen voor iedereen in de samenleving. Graag creëren we een werkomgeving waar verschillen tussen mensen worden gewaardeerd en benut.

10. Geluid en trillingen

We minimaliseren hinder voor de omgeving als gevolg van geluid en trillingen veroorzaakt door passerende treinen of werkzaamheden aan het spoor zoveel mogelijk.

11. Afval

Als spoorbeheerder is ProRail (mede)verantwoordelijk voor de afvalstromen die ontstaan tijdens bouw en beheer. Afvaloverlast op het spoor en de stations dient zoveel mogelijk te worden beperkt. Afval is een potentiële grondstof en dient zoveel mogelijk te worden gerecycled en gescheiden afgevoerd te worden zowel door ProRail als door onderaannemers.

12. Biodiversiteit en natuurwaarden

Vanwege de doorkruising van leefgebieden van dieren en planten vormt de spoorweginfrastructuur een fysieke barrière voor de ontwikkeling en het behoud van biodiversiteit in Nederland. ProRail spant zich bij de aanleg en het beheer van het spoor in om de negatieve effecten van het spoor op het ecosysteem tot een minimum te beperken en knelpunten tussen infrastructuur en natuur waar mogelijk op te lossen, zodat natuurgebieden weer met elkaar worden verbonden.