Veilig werken

Aanrijdingen en bijna-aanrijdingen

In 2023 vond in Voorschoten een aanrijding plaats met materiële schade en een dodelijk slachtoffer tot gevolg. De interne evaluatie over het acteren na het incident (locatie vrijmaken, berging treinen en herstelwerk) is in 2023 afgerond. We gaan aan de slag met de geleerde lessen binnen de desbetreffende organisatieonderdelen. ProRail doet gezamenlijk onderzoek met DB Cargo, BAM en NS. In 2023 is het eerste deel van het onderzoek afgerond. Het volledige onderzoek is naar verwachting medio 2024 gereed. De externe onderzoeken van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en de ILT lopen nog. Dit geldt eveneens voor het strafrechtelijk onderzoek dat de politie en het Openbaar Ministerie verrichten. Deze onderzoeken worden in 2024 afgerond. Naar aanleiding van het incident heeft railAlert een tijdelijke maatregel ingesteld totdat de onderzoeksresultaten bekend zijn en structurele verbetermaatregelen getroffen kunnen worden.

In 2023 vonden twee aanrijdingen van een trein met spoorwerkers plaats (2022: 0). In één geval is er niet gewerkt volgens de (gegeven) instructie. Denk hierbij aan het oversteken van het spoor op een andere locatie dan voorgeschreven. Daarnaast waren zestien meldingen van bijna-aanrijdingen van mensen die werkzaam of aanwezig waren in of nabij het spoor (2022: 14). Vanaf 2023 worden ook de bijna-aanrijdingen met personeel van vervoerders gemeld (vs. personeel van opdrachtnemers). In 2024 wordt de registratie (onder meer via het dashboard) verder ingericht, zodat verdere analyse mogelijk is.

In 2023 hebben opdrachtnemers 74 arbeidsongevallen gemeld (2022: 51). Van deze ongevallen hebben er 21 geleid tot letsel met verzuim (2022: 18). Bij ProRail zijn intern (ProRail-personeel of gast) 13 ongevallen gemeld (2022: 15). Geen hiervan heeft geleid tot letsel met verzuim.

Werkplekbeveiliging op afstand

ProRail werkt met partners aan de modernisering van de werkplekbeveiliging. We maken een stap naar digitalisering van de werkplekbeveiliging voor de spoorswerkzaamheden. Om dit te realiseren, brengen we nu een digitale werkwijze in kaart, ondersteund door een mobiele applicatie. Dit levert de komende jaren naast toekomstbestendige werkplekbeveiliging (onder andere ERTMS) naar verwachting ook veiligheidswinst op voor baanwerkers en een hogere efficiency in het maken van een veilige werkplek.

Transitie naar kwartsloze ballast

ProRail werkt in afstemming met de Nederlandse Arbeidsinspectie en sectorpartijen aan een transitie naar kwartsloze spoorballast vanwege gezondheidsrisico’s voor spoorwerkers bij het verwerken van kwartshoudende materialen. ProRail hanteert in afstemming met de Nederlandse Arbeidsinspectie een aanpak die uitgaat van het hanteren van de bronaanpak voor kwarts bij het werken met spoorballast. ProRail past alle momenteel beschikbare kwartsloze ballast toe binnen haar projecten en ProRail doet actief onderzoek naar het vergroten van de beschikbaarheid van kwartsloze ballast.

ProRail en de Arbeidsinspectie hebben afgesproken dat ProRail in de eerste helft van 2024 de uitkomsten van het onderzoek naar de beschikbaarheid van kwartsloze ballast met de Arbeidsinspectie deelt en op basis hiervan afspraken maakt voor de toekomst. Naast substitutie blijven andere arbo maatregelen nodig tegen stof. ProRail en de aannemers zijn en blijven hierover in gesprek.

Elektrische Veiligheid

Programma Elektrische Veiligheid - Laagspanning

Dit programma richt zich op het opstellen, implementeren en borgen van de kaders en richtlijnen voor het veilig uitvoeren van werkzaamheden aan elektrotechnische laagspanningsinstallaties conform de wettelijke kaders en richtlijnen. Hiervoor zijn diverse initiatieven genomen:

In afstemming met de brancheorganisatie Stichting railAlert is een instructie opgesteld, gebaseerd op de nieuwe Voorschriften Veilig Werken - Laagspanning (VVW-LS), om het belang van veilig werken aan laagspanningsinstallaties te benadrukken.

Met de Nederlandse Arbeidsinspectie zijn vijf ambities geformuleerd die zich onder meer richten op het aanraakveilig maken van nieuwe en bestaande treinbeveiligingsinstallaties en het met de PGO-aannemers uitvoeren van NEN3140-inspecties
om de staat van bestaande installaties te inventariseren.

Ook voor de wettelijke compliance op het gebied van arbeidsveiligheid en bedrijfsvoering van laagspanningsinstallaties worden in 2024 de processen en richtlijnen van ProRail aangepast, geïmplementeerd en geborgd.

Elektrocutie/elektrisering

In 2023 hebben zich geen elektrocuties (stroomdoorgang door lichaam met dodelijke afloop) voorgedaan. In 2023 hebben zich vier elektriseringen (stroomdoorgang door lichaam met niet-dodelijke afloop) voorgedaan waarbij geen sprake is van letsel.

Spoorsecurity

In 2023 zijn negen meldingen gedaan van verdachte objecten die invloed hadden op de treindienst. Dat is een daling ten opzichte van het jaar 2022 (14). De daling is vooral te verklaren door de getroffen antiterrorismemaatregelen, de inzet van cameratoezicht met opvolging en de betere samenwerking met vervoerders en bevoegd gezag.

Binnen het domein Security liepen in 2023 diverse programma’s en ontwikkelingen. We noemen hier de belangrijkste.

Het programma Toegangsbeheer, gericht op het inrichten van een ProRail-breed systeem voor het aanmeld-, accreditatie- en toegangsverleningsproces.
Het programma implementatie van een Smart Monitoring Room (SMR). Dat betekent dat cameratoezicht en actieve monitoring continu inzicht geven in de situatie ‘buiten’.
Het programma Prevent Project, gericht op lokalisering van verdachte objecten.

Cybersecurity

Er is in 2023 bij ProRail een stabiele en herkenbare afdeling Cybersecurity opgebouwd. Op bijna alle kennisdomeinen is een beleidsadviseur en voor alle ontwikkel- en beheerafdelingen is een informatiebeveiligingsadviseur (ISO) werkzaam. Ook is gestart met de implementatie en borging van drie basisuitgangspunten: (1) de Roadmap (gewenste situatie in 2025), (2) het Information Security Management System (ISMS) en (3) werken op basis van normenkaders voor maatregelen voor systemen en objecten in ons netwerk. Daarnaast zijn in 2023 een classificatie en risicosystematiek uitgewerkt voor informatiebeveiliging op basis van de risicomatrix van ProRail. Samen met betrokken afdelingen is gestart met het uitvoeren van (risico)classificaties en risicoanalyses.